Sinds vandaag is mijn werk te zien en te koop bij Singulart. Dit platform is nieuw en krijgt hele goeie reviews. Hun kantoor zit in Parijs en zij werken met een internationaal team zodat ze over de gehele wereld en in alle talen kunnen communiceren en verkopen. Zij hebben mij (en alle andere kunstenaars op hun platform) persoonlijk uitgenodigd en benaderd om deel uit te maken van hun online galerie dus dat is in zich zelf al erg prettig. Dus ik ben trots hier deel van uit te maken en hoop er het beste van. Who knows what the futures holds for us….
(English) As of today my work is represented and on sale @ Singulart. This platform is brand new and they are getting good reviews. Their office is based in Paris and they have an international team communicating and selling all over the world in various main languages. They invited me personal (and all other artist on their platform) to be part of their online gallery, That in it self is quiet nice as it is. So, I am proud to be part of this artful endeavor and hope for the best. Who knows what the futures holds for us….
Odd Groove, acryl op fotoprint, 4 luik op aluminium panelen. 2018
Odd Groove betekent zoiets als afwijkende kier. Al heeft het woord ‘Groove’ voor mij ook de betekenis van swingende, stampende en (mee) slepende 70/80er jaren disco en funk. Maar goed ‘what’s in a word? De onderliggende foto’s (zie ook Reality Check) zijn afkomstig uit het dak-en thuislozen project Van De Straat 2008 en zijn als onderligger, basis gebruikt voor het beeld. De betreffende foto’s zijn destijds gemaakt door de deelnemende dak-en thuisloze gelegenheids-fotografen van de Herberg (Zwolle). Deze foto’s zijn lange tijd geëxposeerd bij de diverse sponsors van het project tot dat ze op een bepaald moment weer bij mij terecht kwamen. Nu heeft het een aantal jaar bij mij in archief gelegen en besloot ik ze een nieuw leven in te blazen. Er bestaat nog een digitaal archief en een prachtig boek met alle foto’s en de aanleiding om het opnieuw te exposeren is er niet. En dus voila, circulaire kunst. Leuk detail is dat de foto’s nog wel degelijk een rol spelen in het beeld, zij het als achtergrond. De naam Odd Groove is ook een kleine homage aan hen, de deelnemers van dat mooie project. Ze zijn anders, net een klein beetje afwijkend, net niet passend maar even zo goed bijzonder en talentvol. Het zwart wit beeld zelf is een kierende deur. Een kierende deur maakt nieuwsgierig en is per definitie intrigerend…
(Eng) Odd Groove means something like uncommon gap. Although the word groove has also a clear connotation with swinging, pounding, thrilling 70tie and 80ties funk and disco. Anyway, what’s in a word? De underlying photo’s are original from a homeless project Van De Straat 2008 and became the base for the image. The photo’s were made by the the occasional homeless, project participant photographer of the Herberg (Zwolle). They were exposed for a while at the various sponsors offices until they winded up at my doorstep again. After keeping it in archive for a few years I deiced to re-use the photo’s for other purposes. Et voila, circulair art. A nice detail is that the pictures are actually still playing a part in the new artwork. Be it as a base background image. The name (and image) Odd Groove is also a small homage to the participants of the beautiful project There different, deviant and not one size fits all but even so special and talented! The image reflects an half open door. A see trough breach maks curious and is intriguing by definition.
Collage van plastic tas letters, onderdeel van plastic verpakking en witte acrylverf op canvas
Onderdeel van de Remains Of Today serie
Gibberish betekent zoveel als koeterwaals, onzin, Babylonische wartaal en flauwekul. Ik vind het een mooi woord wat een lading goed dekt. De klank klopt met het gevoel. De term fake-news is erg in zwang geraakt sinds het aantreden van VS president Donald Trump. De feiten die deze politicus niet goed passen worden tot fake news gedoopt, dus gibberish. Dat wekt argwaan bij de goedgelovige volger, met alle gevolgen van dien. Het omgekeerde effect is er ook, gewoon iets neerzetten met klinkers en medeklinkers en er lijkt iets zinnigs te staan. Zo werkt ons brein. Taal is eigenlijk niet meer dan een afspraak, als we waarde toekennen aan een verzameling letters betekent het iets. Taal is ook associatie, zoals het woord gibberish zelf goed associeert met wat het betekent. Kuwayt Rad 24/7. Waarmee zou je mijn tekst associëren? Ik denk dat het gibberish is.
Collage: plastic bag characters, part of plastic product wrapping and white acrylic on canvas.
Gibberish means as much as plain nonsense. I think it is a nice word that covers the meaning of the word well. The term fake-news is gaining popularity since Donald Trump entered the White House. Every unwanted and unsuited fact presented to this politician is put aside and gets classed as fake news, read gibberish. This wakes suspicion at the gullible follower. To be followed up with all the familiar consequences. In this case I randomly placed characters, vowels and consonants, and somehow they seem to make sense. Behold the strange invulnerable way of how our mind works. Language is really nothing more than an agreement. If we agree to grant value to a group of characters, it has value. Kuwayt Rad 24/7. What would you make of these characters?? I think it is gibberish.
Window Shopping is mijn laatste werk. Acryl op canvas, 120/90 cm. Dit canvas toont een meisje op haar rug gezien, terwijl zij haar smartphone in de aanslag heeft om een selfie te maken. Haar scherm is haar referentie punt, haar blik op de wereld. tegelijkertijd zou ze zomaar voorbij gaan aan alle natuurlijke vensters die haar uitnodigen om naar buiten te kijken en daar echt onderdeel vanuit te maken.
(Eng) Window Shopping is my latest work. Acrylic on canvas, 120/90 cm.This canvas shows a girl, seen on her back, holding a smartphone ready to make a selfie. Her screen is her reference point. Her view on the world. At the same time she might miss out on the natural windows that invite her to look out and be part of it.
Collage; plastic tas letters en witte acryl op canvas
Een klein kunstwerkje met een knipoog, die de woorden; Oooh well, Oooh God, Oooh no en Oooh yes spelt. Het woord is zelf een kunstzinnige vorm. Een beeld zegt meer dan 1000 woorden maar geld dat ook als een woord een beeld wordt?
(Eng)
Oooh Well (verbal no.02)
Collage: plastic bag characters and white acrylic paint on canvas on a wooden frame.
Part of the Remains Of Today series
This is a small slightly humoristic artwork that spells the words Oooh – well, Oooh God, Oooh no, Oooh yes. The shout, Oooh is a very artful shape in itself. I call these little word experiments ‘verbals’. Images speak louder than words. But what if a word becomes an image?
Bij deze presenteer ik mijn laatste werk ‘The Theory Of Khaos’
(scroll down for english)
Theory Of Khaos
De titel verwijst naar twee soorten Khaos/ Chaos, de Griekse oer Chaos > (Khaos). Ofwel het niets waaruit de goden zijn ontstaan. En de chaos-theorie die handelt over schijnbare wanorde die toch exact is bepaald (de vlinder die de orkaan kan veroorzaken). Het maakproces van dit schilderij liep bijna parallel met mijn gemoedstoestand. Soms diep frustrerend en soms een eureka-gevoel. Soms zoek je iets en weet je niet wat, pas als het er is. Wat er dan gebeurd in je hoofd zou je ook goed kunnen omschrijven als chaos. Veel denklijnen die verbonden moeten worden en veel open eindjes. Uit die chaos zoek ik dan weer naar de rust, balans en evenwicht in het beeld. Het stoort me letterlijk als ik dat niet vind in een schilderij, dat neem ik mee naar huis. Dus: weg schilderen wat te veel is of onnodig. Kill your darlings, om daarna connectie te leggen tussen de onderlinge objecten in het beeld, zodat alles met elkaar in verband staat en eigenlijk samenvalt. Zoals het leven zelf.
Het beeld weerspiegeld 21e eeuwse ‘homo digitalis’ die steeds connected moet zijn met alles en iedereen en luchtig moet kiezen uit een veelheid van keuzes en rolmodellen, wat passend is voorhaar/hem . We worden niet door 1 rolmodel geleid maar door het persona van velen, die eigenlijk ook weer eenvormig lijkt te worden doordat ze ook beïnvloed worden door ook weer velen. Massa beïnvloeding door de massa. De chaos van een niet aflatende beelden en woorden stroom die nooit opdroogt, steeds aandacht vraagt maar toch ook nergens in het bijzonder heen lijkt te gaan. En toch blijkt het een geoliede machine en een werkend systeem. De theory van chaos (schijnbare wanorde die exact bepaald is en exacte uitkomst heeft), de Theory van Khaos: de geboorte van de goden uit het…………..niets. En tot niets zullen wij wederkeren. Het einde aan de chaos. een simpel plot voor een complexe geschiedenis ( :
(ENG) Hereby I present my latest work titeled, The Theory Of Khaos.
I refers to two kinds of Khaos/ Chaos; the Greek primal Khaos /Chaos, The nothingness were the Gods came from and the mathematical chaos-theory that discribes apparent disorder that is still exact determined (the butterfly effect). The working progress of this painting ran paralel with my mental condition. Sometime deeply frustrated and sometimes with an eureka-feeling. Sometimes you just don’t know were you are looking for, till it’s there. Wat happens in your mind can be described as chaos. Lots of loose ends to connect, lots of questions. From this choas the search for harmony and balance starts. It is disturbing to me if that is not there. No peace of mind. So, kill your darlings and make everything connected, like live it self.
The image reflects the 21 century ‘homo digitalis’ that has to be connected with everything and everyone and that casually has to choose from multiple choices and rol models, what suits her/him best. We are not led by one role model but by a persona of the many, that on his turn is led by many as well. Mass influencing the mass. The chaos of increasing image and word flood that never dries up, asks for attention but seems to have no focus point at all. Still, it appears a well oiled machine and working system. The Theory of Khaos: the birth of the gods from…………..nothing. And to nothing we return….An end to chaos. A simple plot for a complex history ( :
Do Not Disturb is een digitale art print, gemaakt in 2017. Dit werk is eigenlijk in opdracht gemaakt voor een thema nacht genaamd ‘ Night Shift’. Mijn aangewezen locatie was een hotel in Zwolle. Mijn thema ging automatisch richting het idee van desolate hotel nachten (featuring; de in dat jaar overleden, Leonard Cohen en zijn voormalige liefde Marianne Faithfull). In deze hotelnachten liggen de meeste mensen in diepe slaap, zijn sommige rusteloos aan het rondhangen, aan het drinken of een romance aan het beleven en een aantal zal in eenzame wanhoop de tijd doden terwijl anderen die nacht in het hotel in stilte hun werk doen. Deze print is een mix tussen de rock status van een Chelsea Hotel (NY) en de cleane, onpersoonlijke traffic ruimte in hotels over de hele wereld.
Over het beeld- We zien een cleane, anonieme en desolate hal met de koele metalen liftdeuren. De hal staat voor het eenzame en desolate van de nacht en de liftdeuren staan metafoor voor zowel de kamers, (de half open deur die de geheimen prijs geeft), voor reizen, fysiek en overdrachtelijk als voor de gemoedstoestand (up en down). De waszakken illustreren de nabije aanwezigheid van de schoonmaaksters en de ‘vuile was’ die niet buiten gehangen wordt. Alle bovenstaande ingrediënten en een stukje authentieke Cohen muur poëzie uit Chelsea is mijn beeldende verhaal over het hotel, de nacht en de dingen die het daglicht niet verdragen……………………
De bewuste thema avond werd helaas gecanceld maar het werk was al gemaakt. Het is nooit opgehaald dus na anderhalf jaar heb ik me bedacht dat ik het jullie toch niet wil onthouden. Het past perfect is de rest van de 2017 serie.
Kleine aanvullende anekdote- “In 1999 heb ik samen met een hele goeie vriendin ( Anne Marieke) een rondreis gemaakt door the U.S.A . De reis startte in New York en ging via Memphis, Baton Rouge en New Orleans naar Dallas,(op visite bij mijn oom Rudi & fam) Austin en San Antonio. Voor ons een indrukwekkende, eerste trans-Atlantische wereldreis. We hebben al onze belevenissen op-gepent in een reisverslag getiteld; No Room Service.De reis was duur, de hotels (motels) goedkoop en i.d.d. de hele reis geen roomservice.”
Eigenlijk was deze hele vakantie een grote zoektocht naar beroemde locaties. Een van die locaties was bijvoorbeeld het *Chelsea Hotel .
*Het Chelsea hotel is misschien wel het beroemdste Hotel ter (westerse) wereld. Hier is o.a. Sid Vicious gestorven, hier heeft Jimmy Hendrix op zijn elektrische gitaar zitten tokkelen en hier heeft zich een liefdes affaire tussen Marianne Faithfull en Leonard Cohen afgespeeld. De beroemde song ‘Chelsea Hotel’ is hier geschreven. In dit lied zitten passages over de liefdes affaire tussen Cohen en Marianne. Dus je zou met een beetje fantasie kunnen zeggen dat de kiem voor dit werk ‘Do Not Disturb’ al 18 jaar geleden werd gelegd.”
*Mocht je interesse hebben in het reisverslag, gelardeerd met passende muziek (tips) & films (tips). Laat me weten en ik stuur het je op.
*Beste opdrachtgever mocht u na het lezen van dit stukje alsnog een claim leggen op dit werk, dan bent u van harte welkom! Mocht het werk in de handen van een andere liefhebber terecht komen, meld ik me bij u!
(ENG) Do Not Disturb is a digital art print, created in 2017. This work is actually created in assignment for a theme night called ‘Night Shift’. The designated location was a hotel in Zwolle. My theme automatically shifted towards the idea of desolate hotel nights (featuring late Leonard Cohen and his former lover Marianne Faithfull). In these hotel nights most people are sound a sleep, some wandering, drinking or enjoying a romance, few killing time in utterly despair, others at work. The nightshift. This image is a mix between the rock status of a Chelsea Hotel (NY) and the clean, functional and impersonal traffic space of hotels everywhere.
About the artwork-We behold a clean, anonymus and desolate hotel hal with cool metal elevator doors. The hal represents the desolate & loneliness of the night. The elevator doors are metaphors for aswel the hotel rooms (closed & half open, they grant you a sneak peek into their well kept secrets) as for traveling (physically and metaphorically) and for mind states (up or down). The laundry bags illustrate the presents of the cleaners & the dirty laundry that will not be exposed to the public eye. All ingredients mentioned above and a piece of authentic ‘Cohen’ wall poetry from Chelsea is my story about the hotel, the night and all things that can’t stand the daylight. …………………………..
This theme night is cancelled but the work was already done. The artwork is never collected. So after a period of one and a half year I decided that I wont keep this work from you. It fits perfectly in my series of work.
An additional anecdote- “In 1999 I made a road trip trough the USA with my one of my best friends (Anne Marieke). This journey started in New York and went from Memphis to Baton Rouge, New Orleans, Dallas, (visiting my uncle Rudi & fam) Austin & San Antonio. For us an impressive, first trans-Atlantic world trip. We wrote a day to day journal of all our experiences and there were quiet a few. I was called No Room Service. The trip was expensive, hotels and motels were cheap so indeed the entire trip- no room service.
*If you are interested reading this journal, interlaced with what we thought was suitable music (tips) and movies (tips), please let me know I will send it to you.
In fact this whole trip was one big search to all the famous USA places. One of those places was Chelsea Hotel.
Afgelopen vrijdag (23-03-2018) is de Klimaat Madonna verhuisd naar haar eigenaren, het Dominicanen Klooster, Zwolle.
Vanaf deze locatie is zaterdag een na een plechtig inwijdingsritueel en zegening, de processie richting Grote Kerkplein/Earth Hour ingezet. Als iemand die geen kerkelijke achtergrond heeft en dit soort rituelen ook altijd met enige scepsis heeft bekeken, werd ik overweldigd door de schoonheid grootsheid van de Dominicanenkerk als decor en geraakt door de oprechtheid, puurheid en plechtigheid van de predikant en de kloosterbroeders. Klimaat Madonna is ingezegend door een van de broeders en ik moest mijn best doen niet een traantje weg te pinken tijdens dit ritueel. Ineens bedacht ik me, hoeveel houvast en richting rituelen ook eigenlijk kunnen geven. Ook het de muziek en het gezang (van het kerkkoor maar ook goeie vriend en gitarist Janus Hursepuny) leek met de mooie akoestiek ook zo uit de hemel te komen. Ik ben ook niet helemaal objectief meer, zeg ik er eerlijk bij. Indrukwekkend. Van te voren vroeg ik me nog voorzichtig af of er wel genoeg mensen zouden komen om de processie wat impact te geven…. maar dat bleek een onterechte vraag. Madonna werd gedragen door 4 leken broeders, die mooie witte ceremoniële habijten droegen
Past Friday (23-03-2018) the Klimaat Madonna (Climate Madonna) moved to her owners, The Dominican Convent, Zwolle. After a formal consecration ritual and blessings the procession started from this location, heading for the ‘Grote kerk Plein’and Earth Hour. As a non churchgoing person that use to observe rituals with an sceptic eye, I was overwhelmed by the grandeur of the Dominican Church as scenery and touched by the sincerity, purity and dignity of the preacher and the monks. Klimaat Madonna is blessed by one of the monks and I had to restrain surging teardrops during this ritual. Suddenly I realized that rituals can actually give grip, consolidation and direction in life. With the great acoustics of the church even the music and chanting (from the choir and friend/ gitarist Janus Hursepuny) seems to come straight from heaven. Impressive. I must ad that I am not entirely objective in this case. In advance I wondered if there would be enough crowd for a procession but this seemed to be an unduly question…. Madonna was carried by 4 layman brothers, dressed in beautiful ceremonial white habits
Na de ceremonie werd de Madonna op haar baar door de 4 dragers de kerk uitgedragen, gevolgd door de Dominicanen, het publiek en de muziek. Buiten sloten vier ezels en nog meer mensen zich spontaan aan. De geestelijken, de lampions, mini maria’s en fakkels gaven de optocht bijna iets ‘oers’ en historisch. Alsof we zo met onze moderne platvoeten weer even één werden met onze geschiedenis en voorouders. (laat ik het even bij mezelf houden > waar we staat > lees ik)
After the ceremony Madonna was carried out of the church followed by the the Dominicans, the audience and the music. Outdoors four donkeys adjoined even as spontaneous bystanders. The clerics, the lampions, mini Maria’s and flares gave a little ‘primal’ historical sense to the procession. As if we were submerged with our history and ancestors. (lets keep it personal, were you read we > read I instead)
Na een stadstour van 15 minuten met onze bonte stoet kwamen we 10 voor half negen aan op het Grote Kerkplein in het centrum van Zwolle. 10 minuten voor Earth Hour. Het plein was mooi maar ook bescheiden aangekleed inclusief een mooie projectie op het gemeentehuis. Nacht Burgermeerster Jeroen van Doornik stond ons al op te wachten. We waren 5 minuten te laat en Earth hour laat niet op zich wachten dus na een kort interview met mij en wethouder Michiel van Willigen ging het licht die avond uit. Naast een aantal fakkels en vuurtjes leek de verlichte Madonna te zeggen ‘even in our darkest hours, let there be light’ Amen! (:
After a 15 minute city tour with our colorful parade we arrived at the square, Grote Kerk plein, with 10 minutes to go before Earth Hour. The square was nicely and modestly decorated including the beamed projection on our city hall. Night mayer Jeroen van Doornik, was waiting for us as he was running out of time. So a Q and A with me and the city councilor Michiel van Willigen was brief and shortly before all lights went out. Next to a few flares and small fires the enlightened Madonna seems to say ‘ even in our darkest our, let there be light ‘ Amen! ( :
Vanaf vandaag (maandag 26-03-2018) staat de Klimaat Madonna voor twee weken op het stadhuis van Zwolle, daarna gaat ze terug naar het klooster.
As of today (Monday 26-03-2018) the Madonna wil be residented @ city-hall for two weeks, than she will return to the convent!
Special thanks to Kirsten Notten who gave het trust and this assignment to me. And to her unwavering commitment and beautiful stories together with all the involved Dominicans pushed this project to a higher lever. Additional thanks to the brothers of the convent and all Dominicans, Assendorp, Zwolle. Design factory Cibap, Ellen Bosman, Ewoud Verselst, interns, Damien Eektimmerman and Freek pruntel, Janus Hursepuny, Erik van Scheijndel (x), Rodrigo Maori, Yvonne Nauw, aqll vollunteers, Kloosterbende, primary school Wilgenburg and Wingerd and the ones I might forget. Merci!
6 & 1 nacht. Afgelopen najaar liep ik met mijn lief in park de Weezenlanden, beestjes kijken bij de kinderboerderij. Daar liepen we mijn oude (van origine Marokkaanse) stage werkgever tegen het lijf. Na een kort praatje en wat vragen over en weer vertelde hij dat hij vaak op en neer reisde tussen Zwolle en Marrakech omdat hij daar ook een huis had. Een relatief korte reis en betaalbaar. Er viel een kwartje…. Aangezien wij altijd buiten elk seizoen op vakantie willen gaan waren we al druk bezig (in ons hoofd) een leuke locatie te zoeken om in het najaar heen te gaan. Daarvoor altijd de uiterste grens zoekend van lekker weer in de randen van zuid-Europa. Meestal hebben we geluk. Maar ja, Marrakech …mmmmmmmh……. werd ineens een heel tastbaar en haalbaar alternatief. Relatief dichtbij maar ook mysterieus en exotisch. En niet te vergeten, AFRIKA!!!!!!!! Het najaar werd februari omdat dat nou eenmaal de vreselijkste maand van het jaar is, dus het fijnst om er dan aan te ontsnappen. So it goes…
vrijdag 02 februari was het dan zover. De weersverwachtingen zijn matig. De temperaturen schommelen ergens tussen 11 en 15, bewolking en regen zijn voorspelt. Koffer is ingepakt met deze weersverwachting in het achterhoofd. Het scheelt dat blote benen en armen in Marrakech niet echt gewaardeerd wordt. Dus ergens weer een dilemma minder, gewoon alles warm bedekken. Op Schiphol dan toch maar een Lonely Planet gekocht, zou wel eens van pas kunnen komen. Het enige dat we geregeld hebben is het riad midden in de Medina. Hotel Sindi Sud. Ergens in de buurt van het wereld beroemde plein Place Djemaa el Fna, in iets wat lijkt op een doodlopende straat. Het lijkt misschien onvoorbereid en dat is het ook maar het is ook extra leuk en spannend als je toch niet precies kunt zeggen hoe het zal verlopen. Noem het een extra dimensie. Na 3 uur vliegen landen we in Marrakech.
Wat verwachten we ervan? 1000 en 1 nacht? pracht en praal, de schitterendste paleizen van sultans, kleurrijke bewoners, armoede?, prachtige keramiek, jetset? Volgens de Lonely Planet is het ook echt de gateway van Afrika….hier begint het echt, we gaan het meemaken.
Na de landing regelen we een taxi, wat geen enkele moeite kost. De prijs bepalen van de rit daarentegen is een ander verhaal. Maar ja we zijn er net en nog onder de indruk van de prachtige luchthaven dus de wil van de chauffeur is wet. En zo rijden we over een prachtige brede weg langs palmbomen de hectiek van de miljoenen stad in. We trechteren zo een soort chaos in waarin iedereen claxoneerd, duwt, stilstaat, optrekt, ritst maar dan zonder plan. Auto’s, fietsers, voetgangers, paardenkarren, en ezels tegelijkertijd op een groot kruispunt. Erik besluit vandaag dat hij liever geen auto huurt in Marrakech ( :.
We stoppen midden in deze heksenketel en onze chauffeur wijst naar een winkel (Soho) en zegt tweede straat rechts en een keer naar links; et voila. Succes! Koffers eruit, wisselgeld blijkt een probleem. Na een pracht van een onbedoelde fooi aan de chauffeur (!?) storten we ons met koffer in de kolkende mensenmassa (het is vakantie in Marrokko, weekend en spits). We komen instant zintuigen te kort. We missen de tweede straat rechts en lopen zo het plein Djemaa el Fna op. Om de minuut roept iemand iets wat we moeten zien, kopen, aanraken of geven. We houden de pas er in en zijn gefocust op de goeie route naar het hotel (dank google maps). We lopen een zijstraat in waar een hulpvaardige jongeman staat die ons de weg wijst. Na het bedanken blijft hij bij ons en loopt mee tot het hotel en zegt op ons te wachten als wij weer buiten komen straks. Hij heeft zich zelf net tot onze gids uitgeroepen. We wimpelen hem af en bedanken nogmaals en zeggen dat we er wel uit gaan komen, maar toen wij 3 kwartier later weer naar buiten liepen, stond hij daar en kwamen we pas met een slappe smoes en doorzettingsvermogen van hem af. De komende dag zullen we hem nog vaak tegenkomen en bleek dit voorval niet op zich zelf te staan.
Hello Marrakech here we come. Koffers weg, goed gemutst en ontzettend veel trek, we zijn klaar voor Marrakech. We lopen het plein over en worden aangesproken door een jongen die ons zijn eettentje in lokt onder het motto, authentieke ‘moeders’ kookpot. Later blijken alle eettentjes het zelfde menu te presenteren in de zelfde stijl ( : (we moeten kennelijk nog even acclimatiseren) Maar wat geeft het. In een razend tempo wordt het tafelkleedje schoongeveegd en een geplastificeerde menukaart neergelegd. Er wordt geschreeuwd, geroepen en gelachen door het vele personeel (kraampje met drie lange tafels >). Ondanks de menukaart moet je de gerechten aanwijzen en ondanks het gekozene krijg je gewoon een selectie van het een en ander waaronder gelukkig ook het gekozen gerecht. We zitten midden op het plein, overal geluid, overal mensen en etensgeuren, rookpluimen, in de verte getrommel, trompetjes en slangenbezweerdergefluit. We zijn er!
Souks, kasba’s paleizen en palmeria’s. We zitten midden in de Medina, die de komende dagen gaan verkennen. Het zinkt in. De stad ligt er na de hectische vrijdag een stuk rustiger bij.
We struinen de stad door zonder plan. We laten ons meevoeren door de krioelende straatjes (eveneens zonder plan) langs kruiden en specerijen, tapijten, slagerijen, doeken, keramiek, handwerk en winkels met djellaba’s en kaftans. Deels overdekt, een labyrint van straatjes. Op een of andere manier lijkt het alsof je zo de historie in loopt. Mannen dragen overwegend djellaba’s en de vrouwen afwisselend jas met hoofddoek, djellaba, kaftan met hoofddoek, burka of westers. Het straatbeeld is geweldig.Je zit als het ware op de huid van de geschiedenis. De geschiedenis is het heden en het heden de geschiedenis. Je wordt er helemaal in opgezogen.
Iedereen wil je iets verkopen en je beland onwillekeurig meer dan eens in een winkeltje terwijl je het niet van plan was en komt weer buiten met een aankoop.
Als de drukte te veel wordt zijn er escapes in het stadspark (Palemeria Cyber parc), oude paleizen of musea. In de souks zijn prachtige grote Fondouks (handelshuizen – herbergen – pakhuizen uit de 18e en 19e eeuw) verscholen. In deze fondouks zitten soms grote tapijtwinkels of restaurants.
In deze ruimtes zit vaak geen logica. Het is indertijd min of meer zonder architectuur aan elkaar gebouwd wat tot hele interessante spannende gebouwen leidt. Trappie op, trappie af, lange gangen stelsels, riads met vele zijruimtes. een aantal keer hebben we in zo’n fondouk gegeten en dan all te way; met personeel wat zo uit 1000 en 1 nacht komt lopen en een het mooiste decor vol met schitterende tegelpatronen, spannende deurvormen, tapijten. We hebben ook een paar paleizen bezocht, die lijken net als de Fondouks spontaan gebouwd vaak met als uitgangspunt een aantal grote riads.
De meeste paleizen hebben meerdere riads (binnentuinen) en zijn ook van top tot teen betegeld. Het is zo gruwelijk mooi en sprookjesachtig. Alles wat ik zie brandt zich op mijn netvlies vast. Ik word hier heel gelukkig van. We zijn naar verschillende uithoeken van de Medina geweest, het noorden (een gebied waar bijna alles gerecycled wordt, het zuiden, Palais de la Bahia, Joodse wijk Mella (de armste wijk)
de synagoge, westwaarts, de oude stadspoort. Elk deel lijkt op een of andere manier op elkaar maar heeft toch weer zijn eigen sfeer en signatuur.
Bezoekje aan de kapper
Verdwalen kan een beetje maar als je niet oplet sta je toch weer ineens op het plein Djemaa el Fna.
Moderne kunst en kunst in de openbare ruimte.
Je zou het misschien niet een twee drie verwachten tussen zoveel geschiedenis nog ruimte voor moderne kunst. Daarnaast had ik altijd het idee dat kunst ijdel is in het islamitische geloof. Vandaar ook geen afbeeldingen van mensen maar decoratieve uitspattingen van wiskundige figuren op tegels, tapijten en in gebouwen. Hoe zit dat dan in het hedendaagse Marokko. Het hedendaagse en mondaine Marrakech speelt zich sowieso af buiten de stadsmuren van de Medina bijvoorbeeld in de wijk Gueliz .
Vergeleken met de Medina, rijk, enigszins saai en erg rustig maar ook het nightlife uitgaanscentrum voor the young and happening. Maar hier zien we een heel aantal buitenbeelden in een klein parkje aan de Avenue Mohammed V. Deze beelden dragen engagement uit met name over duurzaamheid, het klimaat en de vervuiling. Zie hier een onverwachte link met mijn eigen kunst project Klimaat Madonna. In een cultureel centrum in de buurt van het maison de la photographie* was een prachtige tentoonstelling van oude Marokkaanse tradities en rituelen verpakt in een modern jasje door hedendaagse Marokkaanse kunstenaars.
Dus ja, er is moderne kunst en in de buitenwijken van Marrakech wemelt het van de galleries.
Maison de photography- geen moderne kunst maar prachtige foto’s over het Marokko van de 19e en begin 20e eeuw
Is Marrakech duurzaam?? Ik denk dat ze dat officieel niet zijn. Want daarvoor moet er ook nog veel gebeuren zoals bijvoorbeeld een goed werkend rioolsysteem en minder vieze brommertjes en auto’s. Maar daarnaast zie je bijvoorbeeld ook in de Medina (waar toch ook een hoop armoede is) bijna nergens papier of plastic op straat. Er wordt nergens meer een plastic tasje gegeven maar een stoffen variant van het hemdtasje.
een grote kunst installatie van plastic flessen in Gueliz.
Krijg je bij de hotels een ontbijt geserveerd met uitsluitend verse producten op een bordje. 1 type ontbijt, honing en jam geserveerd in een schaaltje, geen afval. Met je handdoeken doe je de hele week (wij hadden een eenvoudige riad) en er staat een pompje met zeep naast de douche. Daarnaast recyclen ze zich suf! Er zijn hele straatjes binnen de Medina waar alleen maar recycled wordt. En echt alles wordt recycled. Dus ik denk toch dat je kunt zeggen; best duurzaam en qua troep op straat gooien misschien gewoon een betere mentaliteit!
Sahara here we come. Omdat het weer de komende dagen steeds slechter en regenachtiger zou worden hebben we besloten een excursie naar de Sahara te nemen. De reis voert ons over de Atlas naar Merzouga de eind bestemming. Daartussen vinden allerlei mooie stops plaats. Dinsdag vertrokken we om 7u uit de riad. Zakje met ontbijt mee. Op Djemaa el Fna stonden verschillende tour bussen klaar. Ons gezelschap bestond uit een internationaal gezelschap (Frankrijk, Italie, VS, België, Australië, Japan en Turkije), onze chauffeur heet Faisal en blijkt een hele geschikte kerel met veel gevoel voor humor.
In de Atlas sneeuwt het hevig wat ons op de heenreis vertraging van 3 uur oplevert. Mooie oefening in geduld. Iets waar alle andere wachtende Marokkanen van nature erg goed in leken te zijn. Na verloop van tijd ontstonden er op organische wijze allemaal kleine eet/theetentjes en maakte men het zo gezellig mogelijk.
Toen de pas weer open was volgde een fantastische reis door de Atlas. Een gebergte waar maar geen einde aan lijkt te komen. We hebben een korte stop gemaakt in een prachtig berber dorp en eindigde midden in het gebergte bij ons hotel voor de nacht. Dit hotel had geen extra luxe als, zeg maar, verwarming, de temperatuur was beneden nul en de wind gierde om het gebouw. S’ochtend op het koudste punt is er -9 gemeten.
Wij hebben een klein straalkacheltje kunnen huren. Thank god. De volgende dag hebben we een aantal prachtige stops gemaakt, in een kloof, een oase /palmeria en een soort oude berber- enclave en moskee en later nog bij een prachtig berberdorp ten einde naar het hoogtepunt van de reis Mezourga en the sunset Camel Ride…. Bij aankomst (we moesten nog haasten ook) zo uit de bus op de kamelen.
Tas op de rug en gaan, anders zouden we de zonsondergang missen. Anderhalf uur hebben we praktisch in het donker onder een prachtige sterrenhemel kameel gereden met zijn 12en. Op weg naar ons tentenkamp. Wat is anderhalf uur als je geen idee hebt van tijd? Wat is anderhalf uur als je niet echt lekker zit? Dat bleek best lang, ha ha.
De kameel loopt over een traject vol zandduinen (GAAF!!!!!maar oeh), het zadel wat ik had was niet comfortabel om niet te zeggen ontzettend pijnlijk op het laatst. Maar wat een ervaring ook weer. Toe we eindelijk een licht schijnsel in het donker zagen was iedereen zo blij!! Gezamelijk gegeten in de grote eettent en daarna op een keihard veldbedje in kleren en jas de nacht in. De nacht was ook hier onversneden koud, maar dat hoort er allmaal bij ( : Poepen en plassen in de woestijn, poetsen en wassen, niet. Dat vraagt beide voor de nodige nonchalance zeg maar. Aan de andere kant je hebt geen keus. De dag daarna zijn we zo uit bed ongewassen naar de zonsopgang gaan kijken op een (30?) meters hoge zandduin (fenomenaal) daarna deels met de jeep (op het dak >scheuren door de woestijn, jippie) en deels (laatste stuk) met kameel terug naar de oppik plek gegaan.
En eigenlijk vanhier uit weer terug naar Marrakech (11uur reizen). In de Atlas was nog meer sneeuw gevallen wat een spectaculair uitzicht gaf.
Eenmaal terug in Marrakech hebben eindelijk een heeeeeerlijke douche kunnen nemen (mijn water was helaas lauw) en een warm bed om in te slapen. De dag daarna hebben we nog even mogen genieten van een zonovergoten dag. Maar deze dag gaan we ook naar huis. Jammer want ik ben verliefd. En we gaan zeker weer terug om de koningssteden te zien, de kust….. er is nu zelf iets aangewakkerd wat al lang latent aanwezig is en dat is de nieuwsgierigheid naar de rest van Afrika…… maar dat is weer een heel ander verhaal…
Mijn motivatie om een Klimaat Madonna te bouwen gevat in een kort You Tube filmpje ( : . Het grotere hoe, wat, waarom een Klimaat Madonna kan je lezen op: www.kloosterzwolle.nl/klimaatmadonna
